تحلیل کیفی پیامدهای اجتماعی و اقتصادی احداث پارکینگ طبقاتی میدان شهید باقری
محورهای موضوعی :
عادل عبدالهی
1
(دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه. عضو هیات علمی موسسه¬ی مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور)
کلید واژه: پیامدهای اجتماعی, پیامدهای اقتصادی, اقدامات توسعهای و یافتآباد جنوبی. ,
چکیده مقاله :
هدف این مطالعه، تحلیل کیفی پیامدهای اجتماعی و اقتصادی احداث پارکینگ طبقاتی در میدان شهید باقری تهران، محلۀ یافتآباد جنوبی است. روش‌شناسی مورد استفاده در این مطالعه، روش کیفی است. داده‌های این پژوهش از طریق فنون مشاهده و مصاحبه گردآوری شده و متمرکز بر معانی و تفسیرهای مشارکت‌کنندگان در آن است. فرایند گردآوری داده تا زمان رسیدن به تکرار داده و اشباع نظری ادامه یافت. بدین منظور با 47 نفر از کارشناسان، مسئولان، مطلعان کلیدی و ساکنان محلی، مصاحبه و بحث گروهی به عمل آمد. نتایج نشان داد که ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادیِ ساکنان محلۀ یافتآباد به گونه‌ای است که اگر در واگذاری پارکینگ‌های احداثی، به شرایط اقتصادی و اجتماعی آنها توجه نشود، نه تنها تحقق هدف‌های این پروژه را با مشکل مواجه می‌کند، بلکه می‌تواند پیامدهای منفی زیادی را نیز به دنبال داشته باشد. بنابراین پیشنهاد میشود واگذاری پارکینگ‌های احداثی بر اساس قیمت رایج در محلۀ یافتآباد جنوبی باشد و مکانیسم‌های واگذاری عادلانه پارکینگ‌ها طراحی شود. ضمن تقویت هماهنگی‌های درون¬سازمانی و بین¬سازمانی بر مردم‌محوری و مشارکتی شدن پروژه تأکید شود. با احداث سرای محله در این پروژه، ضمن توجه به نیازهای اجتماعی و فرهنگیِ محله، بستر نهادینه شدن فرهنگ تأمین پارکینگ فراهم شود. از نمای بصری، پارکینگ به عنوان بولتن میراث فرهنگی محله استفاده شود. با اختصاص بخشی از فضای اطراف پارکینگ به فضای سبز و فضای بازی کودکان، از شکل‌گیری فضاهای بی‌دفاع جلوگیری شود. با ایجاد پاتوق محلی، به عنوان مرکز ارتباطات محلی و اجتماعی، زمینه تقویت مراودات اجتماعی و هویت‌های محلی تقویت شود.
This study was aimed to analyze the social and economic impacts of the construction of multi-storey parking in ShahidBagheri Square, South Yaftabad District, Tehran. The methodology of this study was qualitative and the data were collected through observation and interview techniques with a focus on the interpretations of the participants. The data collection process continued until it reached a theoretical saturation. In this process, 47 technical experts, officials, key informants and local residents were interviewed both in person and within a discussions group. The Findingsrevealed that not only the effectiveness of this construction project but also the manageability of its impacts depend on consideration of socio-economic status of Yaftabad neighborhood residents. Therefore, suggestions derived from present study are as follow:Renting parking lots based on the common price in the South Yaftabad neighborhood with a fair pricing mechanism;Strengthening intra- and inter-organizational coordination by emphasizing on social participation; Incorporating construction of a neighborhood hall -SarayeMahalle- into this project for addressing the social and cultural needs of the residents;Utilizing the parking building as a local cultural heritage bulletin; Preventing spaces from gettingunprotected and indefensibleby including green spaces or playgrounds in building plan; reinforcing social interactions and local identity byturning some parts of the parking to a local hangout as a hub of local and social communication.
رفیع‌پور، فرامرز (1378) آنومی یا آشفتگی اجتماعی، تهران، سروش.
فلیک، اووه (1393) درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، چاپ هفتم، تهران، نی.
محمدپور، احمد (1389) ضد روش، منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی، تهران، جامعه‌شناسان.
Bandura, A.(1969) Sociallearning theory of identificatory processes.Handbook of socialization theory and research, 213, 262.
Bandura, A., & Walters, R.H.(1977) Social learning theory (Vol.1) Englewood Cliffs, NJ، Prenticehall.
Chambers, R.(1998) Beyond “Whose reality counts?” New methods we now need?.Studies in Cultures, Organizations and Societies, 4(2), 279301.
Escobar, A.(2007) ‘Postdevelopment’as concept and social practice.In Exploring postdevelopment (pp.2842) Routledge.
Matthews, S.(2004) Postdevelopment theory and the question of alternatives، a view from Africa.Third world quarterly, 25(2), 373384.
Rahnema, M., & Bawtree, V.(1997) The postdevelopment reader.Zed Books.
Sacco, P.L., & Segre, G.(2009) Creativity, cultural investment and local development، a new theoretical framework for endogenous growth.In Growth and innovation of competitive regions (pp.281294) Springer, Berlin, Heidelberg.
Sidaway, J.D.(2002) Postdevelopment.The companion to development studies, 1620.
Sutherland, E.H.(1949) Princípios de criminologia.Livraria Martins Editôra, SA.
Ziai, A.(2007) Exploring postdevelopment، Theory and practice, problems and perspectives.Routledge.
فصلنامه علمي ـ تخصصي «ارزیابی تأثیرات اجتماعی»
شماره یکم، بهار 1399: 28-1
تحلیل کیفی پیامدهای اجتماعی و اقتصادی
احداث پارکینگ طبقاتی میدان شهید باقری1
عادل عبدالهی2
چکیده
هدف این مطالعه، تحلیل کیفی پیامدهای اجتماعی و اقتصادی احداث پارکینگ طبقاتی در میدان شهید باقری تهران، محلۀ یافتآباد جنوبی است. روش‌شناسی مورد استفاده در این مطالعه، روش کیفی است. داده‌های این پژوهش از طریق فنون مشاهده و مصاحبه گردآوری شده و متمرکز بر معانی و تفسیرهای مشارکت‌کنندگان در آن است. فرایند گردآوری داده تا زمان رسیدن به تکرار داده و اشباع نظری ادامه یافت. بدین منظور با 47 نفر از کارشناسان، مسئولان، مطلعان کلیدی و ساکنان محلی، مصاحبه و بحث گروهی به عمل آمد. نتایج نشان داد که ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادیِ ساکنان محلۀ یافتآباد به گونه‌ای است که اگر در واگذاری پارکینگ‌های احداثی، به شرایط اقتصادی و اجتماعی آنها توجه نشود، نه تنها تحقق هدف‌های این پروژه را با مشکل مواجه می‌کند، بلکه می‌تواند پیامدهای منفی زیادی را نیز به دنبال داشته باشد. بنابراین پیشنهاد میشود واگذاری پارکینگ‌های احداثی بر اساس قیمت رایج در محلۀ یافتآباد جنوبی باشد و مکانیسم‌های واگذاری عادلانه پارکینگ‌ها طراحی شود. ضمن تقویت هماهنگی‌های درونسازمانی و بینسازمانی بر مردم‌محوری و مشارکتی شدن پروژه تأکید شود. با احداث سرای محله در این پروژه، ضمن توجه به نیازهای اجتماعی و فرهنگیِ محله، بستر نهادینه شدن فرهنگ تأمین پارکینگ فراهم شود. از نمای بصری، پارکینگ به عنوان بولتن میراث فرهنگی محله استفاده شود. با اختصاص بخشی از فضای اطراف پارکینگ به فضای سبز و فضای بازی کودکان، از شکل‌گیری فضاهای بی‌دفاع جلوگیری شود. با ایجاد پاتوق محلی، به عنوان مرکز ارتباطات محلی و اجتماعی، زمینه تقویت مراودات اجتماعی و هویت‌های محلی تقویت شود.
واژه‌هاي کلیدی: پیامدهای اجتماعی، پیامدهای اقتصادی، اقدامات توسعهای و یافتآباد جنوبی.
مقدمه
تقویت و بهبود اثربخشی اقدامات توسعهای در گرو ارتقای درک و شناخت ما نسبت به شرایط اجتماعی و اقتصادی افرادی است که در قلمرو آن اقدام به زندگی می‌کنند. علاوه بر این ضروری است که از نحوۀ درک و تفسیر ساکنان محلی از یک اقدام توسعهای شناخت کافی به دست آید تا بتوان به ارزیابی ابعاد مختلف آن پرداخت؛ به طوری که اگر در اثر یک اقدام توسعهای، نیازهای اساسی و اولویت‌دار جامعه هدف مورد غفلت قرار گیرد، نمی‌تواند از مشروعیت و پذیرش اجتماعی لازم برخوردار شود. همچنین اگر از منظر اجتماع محلی، اقدام توسعهای تهدیدی برای اقتصاد محلی باشد، کنشگران اقتصاد محلی با به کارگیری راهبردها و استراتژی‌های خاص خود تلاش می‌کنند تا اثرات نامطلوب آن را کنترل کنند. وقوع هر یک از حالت‌های یادشده منجر به آن خواهد شد که هدف‌های اصلی اقدامات توسعهای، یعنی اجتماع‌محوری و بهرهمندی جامعه هدف از تغییرات پیش‌رو محقق نشود.
محلۀ یافتآباد جنوبی، یکی از معدود محلات شهر تهران با بیشترین بافت فرسوده است که به دلیل تأمین نشدن پارکینگ بسیاری از پلاک‌های فرسوده، امکان نوسازی آنها میسر نشده است. بر این اساس شهرداری منطقه 18 تهران درصدد است تا با احداث یک پارکینگ طبقاتی در میدان شهید باقری، شرایطی را به وجود آورد تا مالکان بتوانند از ظرفیت ایجادشده برای اخذ مجوز صدور پروانه و نوسازی پلاک‌های فرسوده استفاده کنند. بنابراین هدف از اجرای این طرح، رفع معضل کمبود سطوح پارکینگ در محدودۀ بافت‌های فرسوده و ریزدانه است. از این‌رو مطالعۀ حاضر درصدد پاسخ به پرسشهایی از این دست است که ساکنان محلۀ یافتآباد، چه درک و دریافتی از پیامدهای این اقدام توسعهای دارند؟ پس از احداث پارکینگ طبقاتی، کدام یک از مشکلات آنها مرتفع میشود و کدام یک از مشکلات به قوت خود باقی می‌ماند؟ و یا چه مشکلات و پیامدهای منفیای ممکن است برای آنها به دنبال داشته باشد؟
شرایط حاکم بر محله یافتآباد جنوبی به گونه‌ای است که افزایش ساختوسازهای غیر مجاز و به دنبال آن حجم بالای تراکم پارک خودرو در خیابانها و کوچه‌های محله یافتآباد جنوبی، ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زندگی ساکنان این محله را تحث تأثیر قرار داده است. برای مثال، امنیت جانی و روانی کودکانی که عمده اوقات فراغت خود را در این کوچه‌ها سپری می‌کنند، به طور مضاعفی کم شده است. بدیهی است که محدود شدن فضای بازی کودکان می‌تواند برخی آسیب‌ها و اختلالات اجتماعی و فرهنگی را در فرایند جامعه‌پذیری کودکان به دنبال داشته باشد. در همین رابطه تصویر شماره 1 نشان می‌دهد که چگونه امنیت جانی و روانی کودکانی که حتی در کوچه‌های فرعی در حال بازی کردن هستند، در معرض تهدید قرار گرفته است.