ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی احداث پارکینگ¬های عمومی (مطالعۀ موردی: احداث پارکینگ عمومی در ناحیه 5 منطقه 14 شهرداری تهران)
محورهای موضوعی :
معصومه محقق منتظري
1
(كارشناس ارشد جامعه‌شناسي)
کلید واژه: ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی, پارکینگ عمومی و منطقه 14 شهرداری تهران,
چکیده مقاله :
اصل انسان¬محوری در حمل¬ونقل پایدار به معنای توسعه و ایجاد زیرساخت¬ها بر مبنای احترام به حقوق شهروندی و انسانی است و پارکینگهای عمومی به عنوان یکی از زیرساخت¬های مهم حمل¬ونقل در این زمینه، سهم بالایی دارند. اجرای طرح احداث پارکینگ عمومی در ناحیه 5 منطقه 14، پاسخی به نیازهای شهروندان درباره مشکلات ترددی و افزایش شاخص¬های حمل¬ونقل پایدار شهری است. پژوهش حاضر در پی شناسایی و پیش¬بینی تأثیرات و انواع پیامدهای احتمالی اجرای طرح و اقدامات تعدیلی مناسب در چارچوب مطالعات ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی است. رویکرد روشی این پژوهش را می¬توان به واسطه استفاده از فنون و ابزار مختلف، ترکیبی نام نهاد. داده¬های پژوهش از طریق پیمایش (ساکنان و مراجعان)، مصاحبه¬های عمیق و نیمه¬ساختمند و مشاهده گردآوري شده است. در بخش دیگر پژوهش از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS، سه مکان با اولویت انتخاب شد و با مرور شاخص¬های موجود در زمینه مکان¬یابی پارکینگ¬های عمومی، چهار شاخص شناسایی شد. سپس با توجه به نتایج مصاحبه با کارشناسان حمل¬ونقل، مسئولان، آگاهان محلی و انجام بازدیدهای میدانی کارشناسان، مکان مناسب برای احداث پارکینگ در سطح محدوده مورد مطالعه پیشنهاد شده است. نتایج نشان داد که کمبود فضای پارک خودرو با وجود فعالیت مراکز اداری، خدماتی و تجاری با عملکرد فرامنطقه¬ای در این محدوده باعث افزایش حجم ترافیک ساکن و به شکل مستقیم روی بهره¬برداری از پتاسیل حاصلۀ این مراکز تأثیر منفی داشته و ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، محیط¬زیستی و اقتصادی زندگی ساکنان را تحت تأثیر قرار داده است. کاهش قانون¬گریزی ابزاری در میان شهروندان، رونق کسب¬وکار بازار گل محلاتی، افزایش ایمنی، کاهش خشونت، بهبود منظر شهری و افزایش سرانه¬های خدماتی از مهم¬ترین پیامدهای شناخته¬شدۀ احداث پارکینگ عمومی در این محدوده است. در نهایت با بررسی زمین¬های سطح محدوده، مناسب¬ترین مکان برای احداث پارکینگ و چگونگی طراحی بهینه پارکینگ برای پاسخگویی به نیازهای آینده پیشنهاد شده است.
The principle of human-centeredness in sustainable transport means the development and creation of infrastructure based on respect for civil and human rights and public parkings, as one of the most important transportation infrastructures in this field, have a high share. The implementation of the plan to build a public parking lot in region 5 of District 14 is a response to the needs of citizens regarding traffic problems and increasing the indicators of sustainable urban transportation. The present study seeks to identify and predict the impacts and types of possible consequences of the implementation of appropriate mitigation plans and measures in the framework of social and cultural impact assessment studies. The methodological approach of this research can be called a combination through the use of different techniques and tools. Research data has been collected through surveys (residents and clients), in-depth and semi-structured interviews and observations. In the other part of the research, through GIS, three priority locations were selected and by reviewing the existing indicators in the field of location of public parking lots, four indicators were identified. Then, according to the results of interviews with transportation experts, officials, local informants and field visits of experts, a suitable place for the construction of a parking lot in the study area has been suggested. The results showed that the lack of car park space, despite the activity of administrative, service and commercial centers with extra-regional performance in this area, has increased the volume of Stagnant traffic and it has a direct negative impact on the exploitation of the potential of these centers and has affected various social, cultural, environmental and economic aspects of residents’ lives. Reducing instrumental lawlessness among citizens, boosting the local flower market business, increasing safety, reducing violence, improving the urban landscape, and increasing service per capita are among the most important known consequences of constructing public parking in this area. Finally, by examining the areas of the district, the most suitable place for the construction of the parking lot and how to optimally designed the parking lot to meet future needs has been suggested.
فصلنامه علمي- تخصصی «ارزیابی تأثیرات اجتماعی»
ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی احداث پارکینگهای عمومی
(مطالعۀ موردی: احداث پارکینگ عمومی در ناحیه 5
منطقه 14 شهرداری تهران)1
معصومه محقق منتظری2
اصل انسانمحوری در حملونقل پایدار به معنای توسعه و ایجاد زیرساختها بر مبنای احترام به حقوق شهروندی و انسانی است و پارکینگهای عمومی به عنوان یکی از زیرساختهای مهم حملونقل در این زمینه، سهم بالایی دارند. اجرای طرح احداث پارکینگ عمومی در ناحیه 5 منطقه 14، پاسخی به نیازهای شهروندان درباره مشکلات ترددی و افزایش شاخصهای حملونقل پایدار شهری است. پژوهش حاضر در پی شناسایی و پیشبینی تأثیرات و انواع پیامدهای احتمالی اجرای طرح و اقدامات تعدیلی مناسب در چارچوب مطالعات ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی است.
رویکرد روشی این پژوهش را میتوان به واسطه استفاده از فنون و ابزار مختلف، ترکیبی نام نهاد. دادههای پژوهش از طریق پیمایش (ساکنان و مراجعان)، مصاحبههای عمیق و نیمهساختمند و مشاهده گردآوري شده است. در بخش دیگر پژوهش از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS، سه مکان با اولویت انتخاب شد و با مرور شاخصهای موجود در زمینه مکانیابی پارکینگهای عمومی، چهار شاخص شناسایی شد. سپس با توجه به نتایج مصاحبه با کارشناسان حملونقل، مسئولان، آگاهان محلی و انجام بازدیدهای میدانی کارشناسان، مکان مناسب برای احداث پارکینگ در سطح محدوده مورد مطالعه پیشنهاد شده است.
نتایج نشان داد که کمبود فضای پارک خودرو با وجود فعالیت مراکز اداری، خدماتی و تجاری با عملکرد فرامنطقهای در این محدوده باعث افزایش حجم ترافیک ساکن و به شکل مستقیم روی بهرهبرداری از پتاسیل حاصلۀ این مراکز تأثیر منفی داشته و ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، محیطزیستی و اقتصادی زندگی ساکنان را تحت تأثیر قرار داده است. کاهش قانونگریزی ابزاری در میان شهروندان، رونق کسبوکار بازار گل محلاتی، افزایش ایمنی، کاهش خشونت، بهبود منظر شهری و افزایش سرانههای خدماتی از مهمترین پیامدهای شناختهشدۀ احداث پارکینگ عمومی در این محدوده است. در نهایت با بررسی زمینهای سطح محدوده، مناسبترین مکان برای احداث پارکینگ و چگونگی طراحی بهینه پارکینگ برای پاسخگویی به نیازهای آینده پیشنهاد شده است.
واژه‌هاي کلیدی: ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی، پارکینگ عمومی و منطقه 14 شهرداری تهران.
مقدمه
امروزه افزایش میزان اتکا به خودروی شخصی، یکی از مهمترین چالشهای فراروی سیاستگذاری امور شهری در جهان در حال توسعه به شمار میآید. بر اساس تحقیقات انجامشده، آن دسته از شهرهای در حال توسعه که تولید ناخالص سرانه آنها کمتر از 5000 دلار است، از نرخ رشد سریعتری در زمینه مالکیت خودروی شخصی برخوردار هستند (سرور و امینی، 1392: 279) که تهران نیز جزء این شهرها محسوب میشود. مسائل حملونقل در کلانشهر تهران در زمره مهمترین مسائل شهری است و سیستم حملونقل شهری، نقش اساسی در کیفیت زندگی شهری دارد.
پارکینگها، بخش مهمی از زیرساختهای حملونقل هستند که در مناطق شهری باید پیشبینی شوند. برای اینکه پارکینگها بتوانند به عنوان راهحلی در کاهش بار ترافیک عمل کنند، لازم است به درستی برنامهریزی و کنترل شوند (همان: 285). درباره سیاستهای پارکینگ، توجه به این مسئله اهمیت بسیاری دارد که در هر شهر، میزان پارکینگ کافی برای موفقیت بیشتر مسائل و کیفیت بالاتر زندگی شهروندان لازم است. نکته مهم این است که بیشتر شهرها هنوز به توسعه و ساخت حداقل ظرفیت پارکینگ تعیینشده تأکید دارند، اما شهرهایی که پیشتاز اصلاحات پارکینگ هستند، نیازهای حداقلی را کاهش داده و سیاست حداکثر پارکینگ را جایگزین آن کردهاند. انتخاب درست سیاستهای احداث و مدیریت پارکینگ میتواند کیفیت اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی مراکز شهرها را به دنبال داشته باشد (کرمانشاهی و دیگران، 1397: 17).
در حال حاضر کمبود پارکینگ عمومی در شهر تهران باعث مشکلات متعددی از قبیل اتلاف وقت شهروندان، اشغال فضای معابر و به تبع آن کاهش ظرفیت معبر و کاهش سرعت عبور و مرور، افزایش ترافیک، آلودگی هوا و در نتیجه کاهش رفاه شهروندان شده است. بر اساس آخرین نتایج(1)، در شهر تهران حدود 64 درصد از شهروندان به طور متوسط زمانی بیش از ده دقیقه برای یافتن جای پارک صرف می‌نمایند و یافتن جای پارک خودرو برای 65 درصد از آنان، تنش عصبی زیادی ایجاد مینماید (ر.ک: الوانچی و مقدم، 1398).
در حال حاضر یکی از مشکلات منطقه 14 شهرداری تهران در سطح ناحیه 5، کمبود فضای پارک خودرو است. این محدوده در بخش شرقی منطقه و در جنوب شرقی تهران واقع شده است که فعالیت مراکز مهم خدماتی، اداری و تجاری با فواصل بسیار کمنظیر: بازار گل شهید محلاتی، دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه 14 (مجتمع قضایی شهید محلاتی)، مجتمع خانواده 1، اداره پست شرق تهران، شهرداری منطقه 14، ایستگاه آتشنشانی و مراکز آموزشی موجب افزایش نرخ جذب سفر به این محدوده شده است. این در حالی است که کمبود زیرساخت مناسب جهت پارک خودرو باعث افزایش حجم ترافیک خیابانها و معابر منتهی به این مراکز شده که خود مشکلی جدی بر سر راه بهرهبرداری از پتانسیل حاصل از این مراکز و زمینهساز آسیبهای بسیاری در سطح محدوده شده است.