فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی احداث پیاده راه در بلوار امام زاده حسن کرج
اسماعیل جهانی دولت‌آباد رحمان جهانی دولتآبادمطالعۀ حاضر با هدفِ ارزیابی تأثیراتِ ناشی از احداث پیاده¬راه در محدودۀ بلوار امام¬زاده حسن(ع) کرج به مرحلۀ اجرا درآمده است. این پیاده¬راه به طول حدوداً سیصد متر در حد فاصل آستان مقدس امام¬زاده حسن تا میدان قدس در دستورکار شهرداری کرج قرار گرفته است. مدلِ نظری پژوهش بر م چکیده کاملمطالعۀ حاضر با هدفِ ارزیابی تأثیراتِ ناشی از احداث پیاده¬راه در محدودۀ بلوار امام¬زاده حسن(ع) کرج به مرحلۀ اجرا درآمده است. این پیاده¬راه به طول حدوداً سیصد متر در حد فاصل آستان مقدس امام¬زاده حسن تا میدان قدس در دستورکار شهرداری کرج قرار گرفته است. مدلِ نظری پژوهش بر مفهوم «پیاده¬راه به مثابۀ فضای عمومی شهری» استوار بوده، برای ارزیابی پیامدهای ناشی از اقدام از روش¬های مختلف کمی و کیفی اعم از انجام پیمایش در حوزۀ مداخلۀ پروژه، مصاحبه با گروه¬های مختلف ذی¬نفع، بهره¬گیری از آرای کارشناسانِ حوزه¬های مختلف و نیز مشاهدات میدانی استفاده شده است. ارزیابی پیامدها در قالب دو سناریو، شاملِ سناریوی انفعالی (تداوم وضع موجود) و سناریوی حداقلی (تعدیل وضع موجود) صورت گرفته و در ارزیابی هر کدام از سناریوها، پیامدهای اقدام در سه حوزه شامل بافت ترافیکی، اجتماعی و نهادی بررسی شده است. نتایج حاکی از آن است که محدودۀ مورد بررسی در وضعیت فعلی با مسائل ترافیکی، اجتماعی و نهادیِ عدیده¬ای دست به گریبان است که در صورت تحقق سناریوی اول و تداوم این وضع در هر سه حوزۀ یادشده، شاهد غلبۀ کامل تأثیرات منفی، اعم از مسائل ترافیکی، مخالفت¬ها و نارضایتی اهالی و افزایش آسیب¬های اجتماعی محدوده، بر تأثیرات مثبت خواهیم بود. در صورت تحقق سناریوی اول (اتخاذ رویکرد انفعالی) در هیچ کدام از حوزه¬های سه¬گانۀ ترافیکی، نهادی و اجتماعی، وضعیت مطلوبی برای محدودۀ مورد بررسی پیش¬بینی نمی¬شود. به عبارت بهتر، محدودۀ مورد نظر در وضعیت فعلی با چالش¬هایی مواجه است که لزوم ایجاد تغییر در این محدوده را ضروری می-نماید. این در حالی است که نتایج نشان می¬دهد اجرای هرگونه اقدام حداکثری در محدودۀ مورد بررسی نیز به دلیل نبودِ بسترهای قانونی، عملیاتی و مالی دور از انتظار است. بنابراین طرح پیشنهادیِ اتاف، اتخاذ رویکرد حداقلی در اجرای پروژه پیاده¬راه¬سازی را به عنوان گزینۀ مطلوب معرفی می¬کند. این طرح بر این ایده استوار است که در صورت تصویب و تصمیم مدیران شهری مبنی بر اجرایی شدن پروژۀ پیاده¬راه¬سازی، این پروژه در دو فاز مستقل اما با اهداف مشترک، طراحی و اجرا گردد. در فاز اول، مجموعه¬ای از اقداماتِ اصلاحیِ قبل از مرحلۀ اجرا مدنظر قرار می¬گیرد و در فاز دوم، بررسی¬ها و مطالعات کارشناسی و تخصصی در دستورکار قرار می¬گیرد. در همین قالب، گروه اتاف تلاش کرده است تا راهکارهایی را در جهت اجرای بهترِ هر کدام از فازهای یادشده ارائه نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی احداث پارکینگ¬های عمومی (مطالعۀ موردی: احداث پارکینگ عمومی در ناحیه 5 منطقه 14 شهرداری تهران)
معصومه محقق منتظرياصل انسان¬محوری در حمل¬ونقل پایدار به معنای توسعه و ایجاد زیرساخت¬ها بر مبنای احترام به حقوق شهروندی و انسانی است و پارکینگ‌های عمومی به عنوان یکی از زیرساخت¬های مهم حمل¬ونقل در این زمینه، سهم بالایی دارند. اجرای طرح احداث پارکینگ عمومی در ناحیه 5 منطقه 14، پاسخی به نیا چکیده کاملاصل انسان¬محوری در حمل¬ونقل پایدار به معنای توسعه و ایجاد زیرساخت¬ها بر مبنای احترام به حقوق شهروندی و انسانی است و پارکینگ‌های عمومی به عنوان یکی از زیرساخت¬های مهم حمل¬ونقل در این زمینه، سهم بالایی دارند. اجرای طرح احداث پارکینگ عمومی در ناحیه 5 منطقه 14، پاسخی به نیازهای شهروندان درباره مشکلات ترددی و افزایش شاخص¬های حمل¬ونقل پایدار شهری است. پژوهش حاضر در پی شناسایی و پیش¬بینی تأثیرات و انواع پیامدهای احتمالی اجرای طرح و اقدامات تعدیلی مناسب در چارچوب مطالعات ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی است. رویکرد روشی این پژوهش را می¬توان به واسطه استفاده از فنون و ابزار مختلف، ترکیبی نام نهاد. داده¬های پژوهش از طریق پیمایش (ساکنان و مراجعان)، مصاحبه¬های عمیق و نیمه¬ساختمند و مشاهده گردآوري شده است. در بخش دیگر پژوهش از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS، سه مکان با اولویت انتخاب شد و با مرور شاخص¬های موجود در زمینه مکان¬یابی پارکینگ¬های عمومی، چهار شاخص شناسایی شد. سپس با توجه به نتایج مصاحبه با کارشناسان حمل¬ونقل، مسئولان، آگاهان محلی و انجام بازدیدهای میدانی کارشناسان، مکان مناسب برای احداث پارکینگ در سطح محدوده مورد مطالعه پیشنهاد شده است. نتایج نشان داد که کمبود فضای پارک خودرو با وجود فعالیت مراکز اداری، خدماتی و تجاری با عملکرد فرامنطقه¬ای در این محدوده باعث افزایش حجم ترافیک ساکن و به شکل مستقیم روی بهره¬برداری از پتاسیل حاصلۀ این مراکز تأثیر منفی داشته و ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، محیط¬زیستی و اقتصادی زندگی ساکنان را تحت تأثیر قرار داده است. کاهش قانون¬گریزی ابزاری در میان شهروندان، رونق کسب¬وکار بازار گل محلاتی، افزایش ایمنی، کاهش خشونت، بهبود منظر شهری و افزایش سرانه¬های خدماتی از مهم¬ترین پیامدهای شناخته¬شدۀ احداث پارکینگ عمومی در این محدوده است. در نهایت با بررسی زمین¬های سطح محدوده، مناسب¬ترین مکان برای احداث پارکینگ و چگونگی طراحی بهینه پارکینگ برای پاسخگویی به نیازهای آینده پیشنهاد شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی مددسراهای شهر تهران (مطالعه موردی: مددسرای منطقه 5 تهران)
سمیه مومنی هادی درویشیهدف پژوهش حاضر، ارزیابی اجتماعی و فرهنگی مددسرای محله نفت منطقه 5 شهرداری تهران و ارائه راهکارهای اصلاحی و جبرانی برای اجرای هرچه بهتر این پروژه است. برای نیل به هدف ذکرشده از روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد تحلیل ذی¬نفعان استفاده شده است. از یکسو با در نظر گرفتن دامنۀ جغر چکیده کاملهدف پژوهش حاضر، ارزیابی اجتماعی و فرهنگی مددسرای محله نفت منطقه 5 شهرداری تهران و ارائه راهکارهای اصلاحی و جبرانی برای اجرای هرچه بهتر این پروژه است. برای نیل به هدف ذکرشده از روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد تحلیل ذی¬نفعان استفاده شده است. از یکسو با در نظر گرفتن دامنۀ جغرافیایی تأثیر محیط پیرامون مددسرا بر کارکرد آن، می-توان از تأثیر منفی همجواری دره فرحزاد به عنوان کانون اصلی آسیب‌های اجتماعی محله نفت با ایجاد فضاهای بی‌دفاع شهری، حضور افراد بی‌خانمان و تشدید زباله‌گردی بر کارکرد و وجهه مددسرا سخن گفت و از سویی دیگر در بُعد دامنه اجتماعی مي‌توان مدعي شد اگر یکی از اهداف اصلی احداث مددسراها را پیشگیری از مرگ¬ومیر افراد معتاد و بی‌خانمان در معابر عمومی و حفظ مبلمان شهری و زدودن اين افراد از چهرۀ شهر و نه بازپروري در نظر گیریم، یافته‌ها و داده‌های تحقیق حاکی از موفقیت مددسرای منطقه 5 در ایجاد فضای خوابگاهی و رفاهی مناسب مددجویان است. اما در نهایت دو آسیب اصلی در عملکرد مددسراها قابل شناسایی است: 1- تبدیل شدن مددسرا به محل دائمی اقامت مددجویان و رسوبی-شدن آنها 2- ناتمام ماندن چرخه توانمندسازی مراجعان و در نتیجه از دست رفتن ماهیت بازپرورانه مجموعه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - ارزیابی تأثیرات اجتماعی مجموعه فرهنگی، گردشگری و تفریحی مُرادآب
طلیعه خادمیان حبیب جباریهدف این پژوهش، ارزیابی تأثیرات اجتماعی پروژه ساخت مجموعه فرهنگی و گردشگردی مُرادآب در محله اسلام¬آباد واقع در منطقه 1 شهرداری کرج و ارائه راهکارهایی به منظور افزایش پیامدهای مثبت و کاهش پیامدهای منفی ناشی از آن است. روش این پژوهش از نظر فرایند اجرا، تلفیقی (کمی و کیفی) چکیده کاملهدف این پژوهش، ارزیابی تأثیرات اجتماعی پروژه ساخت مجموعه فرهنگی و گردشگردی مُرادآب در محله اسلام¬آباد واقع در منطقه 1 شهرداری کرج و ارائه راهکارهایی به منظور افزایش پیامدهای مثبت و کاهش پیامدهای منفی ناشی از آن است. روش این پژوهش از نظر فرایند اجرا، تلفیقی (کمی و کیفی) و از نظر زمان، مقطعی بوده است. اطلاعات در بخش کمی داده¬ها با نمونه¬ای 400 نفری از اهالی اسلام¬آباد کرج به دست آمده است و در بخش کیفی هم مصاحبه¬هایی با مدیران شهرداری منطقه کرج، عوامل اجرایی، مطلعان طرح و افراد شاخص و نخبگان محلی انجام شده است و برای تعیین اعتبار پرسشنامه از اعتبار صوری و به منظور تعیین پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. یافته¬های پژوهش حاکی از آن است که¬ اجرای این پروژه، اثرات مثبتی مانند بهبود گذران اوقات فراغت، بهبود سیمای محلی و بهبود محیط¬زیست، احساس آرامش و نشاط اجتماعی، افزایش احساس امنیت، افزایش دسترسی به خدمات تفریحی و فرهنگی، افزایش قیمت مسکن، ایجاد فرصت شغلی و درآمدزایی، بهبود سیمای محله، افزایش مشارکت و تعلق محلی و افزایش رضایت و اثرات منفی مانند دل¬زدگی و بی‌اعتمادی مردم به مسئولان و طرح، مهاجرت اجباری و ایجاد نارضایتی از ازدحام و شلوغی بعد از اجرای طرح به همراه خواهد داشت که با اجرای سیاست¬های درست سامان¬دهی و جلب رضایت اهالی و طراحی اصولی و بهره¬مندی از سرمایه¬گذار خصوصی جهت تسریع امور می¬توان اثرات منفی را کاهش داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - روش‌شناسی ارتباطی: مشارکت در ارزیابی تأثیرات اجتماعی در پژوهش‌های روان شناختی
صاحب ایمانی دیرک ون روی لیز تاد محمدحسین مدنی شهربانو ناصردر اثر پژوهش‌ها، روش‌های مختلفی برای پایش و ارزیابی بهبودها در جامعه بسط و توسعه یافته است. این روش‌های ارزیابی شامل شاخص‌هایی برای گردآوری شواهد کمی و کیفی تأثیر اجتماعی علمی است که در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت به دست آمده است. در روان¬شناسی، تأثیر پژوهش‌ها عمدتاً چکیده کاملدر اثر پژوهش‌ها، روش‌های مختلفی برای پایش و ارزیابی بهبودها در جامعه بسط و توسعه یافته است. این روش‌های ارزیابی شامل شاخص‌هایی برای گردآوری شواهد کمی و کیفی تأثیر اجتماعی علمی است که در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت به دست آمده است. در روان¬شناسی، تأثیر پژوهش‌ها عمدتاً پس از چاپ نتایج آنها در نشریه¬های علمی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است؛ اما روش‌های ارزیابی تأثیر اجتماعی پژوهش‌های روان¬شناختی کمتر شناخته¬شده است. ارزیابی تأثیر در حوزه‌های روان¬شناسی تربیتی و روان¬شناسی سازمانی، هم‌افزایی‌هایی را با رویکردهای پایین به بالا ارائه می‌دهد که صدای شهروندان و ذی¬نفعان را در تجزیه و تحلیل‌ها لحاظ می‌کنند. بدین ترتیب روش‌شناسی ارتباطی نیز به عنوان یک روش مفید برای ارزیابی تأثیر اجتماعی پژوهش پدیدار می‌شود. هرچند روش‌شناسی ارتباطی، تأثیرات اجتماعی را در علوم اجتماعی به شکل گسترده‌ای تشریح کرده است، دانسته‌های ما درباره چگونگی استفاده از آن و تأثیرات به¬دست¬آمده در پژوهش‌های روان¬شناختی، اندک است. این مقاله، موضوع چگونگی دستیابی به تأثیر اجتماعی در روان¬شناسی را از طریق روش‌شناسی ارتباطی بیشتر بازمی‌کند و به‌طور ویژه بر مبانی نظری روش‌شناسی ارتباطی، اصول پژوهش‌های روان¬شناختی و برخی اقدامات مهم در اجرای روش‌شناسی ارتباطی در رابطه با طراحی کمیته‌های مشورتی، کارگروه‌ها و جلسات عمومی در پژوهش، متمرکز است. علاوه بر این مقاله حاضر نشان می‌دهد که چگونه روش‌شناسی ارتباطی در موارد گویا در پژوهش‌های روان¬شناسی به اجرا درآمده است. مقاله را با نتیجه‌گیری و توصیه‌هایی برای بررسی بیشتر شیوه‌هایی که تأثیرات اجتماعی پژوهش روان¬شناختی را به وسیله روش‌شناسی ارتباطی امکان‌پذیر می‌سازد، به پایان می‌بریم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - پیوست‌نگاری باید مسئله تضاد منافع را حل کند
زنده یاد شیده لالمیگفتگو با «حسن بنیانیان» رئیس کارگروه پیوست‌نگاری فرهنگی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی حسن بنیانیان، از چهرههای شناخته¬شده و صاحب¬نظر در حوزه فرهنگ است. او رئیس کارگروه پیوست‌نگاری فرهنگی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده است و سال‌هاست در حوزه سیاست چکیده کاملگفتگو با «حسن بنیانیان» رئیس کارگروه پیوست‌نگاری فرهنگی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی حسن بنیانیان، از چهرههای شناخته¬شده و صاحب¬نظر در حوزه فرهنگ است. او رئیس کارگروه پیوست‌نگاری فرهنگی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده است و سال‌هاست در حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی فعالیت می‌کند. بنیانیان داراي مدرك كارشناسي مهندسي ساختمان از دانشگاه خواجه نصير، كارشناسي‌ارشد برنامه‌ريزي توسعة اقتصادي از دانشگاه تهران و دكتراي مديريت دولتي از مركز تحقيقات سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور است. او در سال‌های گذشته، موضوع پيوست فرهنگي را به عنوان يك امر راهبردي و تاثیرگذار در اصلاح رویه‌ها دنبال کرده است. موضوعی که از سال 1386 مورد توجه ویژه شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت و در یکی از بندهای برنامه توسعه گنجانده شد. با وجود این بنیانیان می‌گوید اثرگذاری پیوست‌های فرهنگی در ایران با موانع و محدودیت‌های فراوانی مواجه است که بخش مهمی از این موانع را باید در ساختار سیاسی و مدیریتی حاکم بر کشور جست¬وجو کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - خلاصۀ کتاب «راهنمای عملی ارزیابی تأثیر اجتماعی»
علیرضا چمنزارکتاب «راهنمای علمی ارزیابی تأثیر اجتماعی» نوشته رابل جی برج با ترجمه محمدعلی رمضانی و مرتضی قلیچ است که نشر جامعه‌شناسان در سال 1398 آن را چاپ و منتشر کرده است. این کتاب، چهارمین کتاب از مجموعه کتاب‌های حوزۀ ارزیابی تأثیر اجتماعی است که زیر نظر دفتر مطالعات اجتماعی و ف چکیده کاملکتاب «راهنمای علمی ارزیابی تأثیر اجتماعی» نوشته رابل جی برج با ترجمه محمدعلی رمضانی و مرتضی قلیچ است که نشر جامعه‌شناسان در سال 1398 آن را چاپ و منتشر کرده است. این کتاب، چهارمین کتاب از مجموعه کتاب‌های حوزۀ ارزیابی تأثیر اجتماعی است که زیر نظر دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهر تهران است. کتاب در سیزده فصل تقسیم‌بندی شده که سه فصل ابتدایی آن، نگاهی نظری و تاریخی به اتا (ارزیابی تأثیر اجتماعی) دارد و فصل‌های بعد، دستورالعملی گام‌‌به‌گام برای بررسی و ارزیابی تأثیر اجتماعی به خواننده ارائه می‌شود. همان‌طور که مترجمان کتاب می‌گویند: «مؤلف کتاب به‌خوبی توانسته است موضوعات نظری را با مباحث روش‌شناسی ترکیب کند و مراحل مختلف ارزیابی اجتماعی را با مثال‌های عملی و گویا نشان دهد». فصل‌های عملی کتاب شامل موضوعاتی است که مخاطب را برای مطالعه و بررسی کامل پروژه آماده می‌کند. در شروع کتاب، این موضوع یادآوری شده که اگر تمایل به خواندن متون نظری ندارید، مطالعۀ خود را مستقیماً از فصل 4 شروع کنید. البته که خواندن فصول ابتدایی نیز تصویر کاملی از روند شکل‌گیری اتا، موضوعات و مفاهیم مهم در آن و همچنین شاخص‌های مورد مطالعه اتا را برای خواننده روشن می‌کند. کتاب با توجه به اینکه در بستر جغرافیایی آمریکا و کانادا نوشته شده، بسیاری از مثال‌ها و تقسیم‌بندی‌های سازمانی ذکرشده در آن، مربوط به آن فضا بوده است که در خلاصه ارائه‌شده، تلاش شده که برای تلخیص یادداشت، از آوردن نام سازمان‌ها، حتی‌المقدور اجتناب شود. پرونده مقاله